پنج شنبه, 09 مرداد 1399 15:15

ساختمان چوب

منبع شناخت چوب ( دکتر نوشین طغرایی )

تعریف چوب

 

چوب ماده ای است سخت و فیبری که از ساقه گیاهان چوبی بدست می آید و در اصطلاح گیاه شناسی، گیاه چوبی به گیاهانی گفته می شود که چهار شرط ذیل را دارا باشد:

از گیاهان آوندی باشد،

از گیاهان چند ساله باشد،

دارای یک تنه دائمی باشد،

و ساقه دارای ساختمان پسین باشد.

چنین شرایطی در تمام بازدانگان و گروهی از گیاهان دو لپه ای نهاندانگان، برقرار می باشد.

در علوم جنگل و چوب شناسی، گیاهان چوبی را به دو گروه تقسیم می کنند:

پهن برگان (نهاندانگان دو لپه ای) که در زبان انگلیسی، سخت چوب هم گفته می شود و سوزنی برگان (بازدانگان) که در زبان انگلیسی، نرم چوب، مخروطیان و همیشه سبز هم گفته می شود. البته این نامگذاری کلی و قراردادی می باشد. چنان که درخت سوزنی برگ با برگ پهن (گینکو)، بدون مخروط (سرخدار)، با چوب سخت (ارس) و یا خزان کننده (ملز) نیز وجود دارد و به همین ترتیب، درخت پهن برگ با برگهای فلسی بسیار ریز (گز و تاغ) و یا با چوب نرم (نمدار) و یا غیر خزان کننده (بلوط همیشه سبز) هم وجود دارند. در حال در زبان فارسی واژه های پهن برگان و سوزنی برگان اولین بار توسط ساعی (1327) بکار گرفته شد و امروز کاملا متداول است.

 اختلاف اساسی پهن برگان با سوزنی برگان، وجود آوند در بافت چوبی و نیز وجود تخمدان در اندام تولید مثل آنها است در حالی که سوزنی برگان داری تخمک بدون پوشش می باشند. تعداد و تنوع سوزنی برگان و گسترشگاه آنان محدود است. از سوزنی برگان امروز تنها 700-625 گونه (و با احتساب زیر گونه ها و واریته ها، 1005 تاکسون) باقی مانده است ( 2008 ، Bisby et ah) که اغلب در عرضهای بالای جغرافیایی می رویند. در کشور ما نیز به همین دلیل تنها چند نوع سوزنی برگ (سرخدار، زربین، نوش و ارس) گسترش دارد.

تک لپه ای ها بطور کلی فاقد ساختمان پسین می باشند و چوب تولید نمی کنند. گیاهانی از این راسته مانند خرما و نارگیل و یوکا نیز با وجود ساقه بلند و قطور، از نظر چوب شناسی، جزء گیاهان چوبی نمی باشند. در این گیاهان، در واقع، ساقه قطور، مجموعه ای از دمبرگ ها می باشد.

 

منتشرشده در مطالب خواندنی