منبع شناخت چوب ( دکتر نوشین طغرایی )
در نوک ساقه و در محل جوانه انتهایی، سلول های همسانی به نام مریستم اولیه وجود دارد که قابلیت تقسیم فراوان دارند.
در این مریستم انتهایی، سه گروه سلول فعالیت می کنند:
سلول های زایای بشره (اپی درم)، سلول های زایای پوست و سلول های زایای استوانه مرکزی که بافت های مربوطه را بتدریج تولید می نمایند.
سلول های استوانه مرکزی به نسبتی که از انتهای ساقه دور می شوند، تغییر شکل داده و کامبیوم اولیه را مابین استوانه مرکزی و پوست بوجود می آورند.
این کامبیوم در ابتدا، بصورت نا پیوسته در پیرامون یک دایره دیده می شود.
به تدریج سلول هایی از کامبیوم اولیه در هر دو سمت آن تمایز یافته و اولین قسمت های بافت چوب و آبکش نخستین را ایجاد می کنند که سبب رشد طولی ساقه می گردد.
بافت هایی که در اثر فعالیت مریستم اولیه تا ظهور کامبیوم آوندی بوجود می آیند و سبب رویش طولی گیاه می شوند، به نام بافت اولیه، خوانده می شوند و این مرحله رویش را، رویش اولیه می گویند.
رویش اولیه در یک ساقه تا آخر عمر درخت ادامه دارد. البته پس از رسیدن درخت به بلندی طبیعی خود، بجای جوانه انتهایی نوک ساقه، جوانه های انتهایی شاخه های فرعی به رشد خود ادامه می دهند.
پس از آن در قسمت های پایین تر ساقه، این رشته گسیخته، پیوسته می شود و به شکل یک حلقه کامل کامبیوم آوندی (که آن را به اختصار، کامبیوم می خوانند) در می آید و رویش قطری ساقه نیز آغاز می گردد.
بدین ترتیب که با فعالیت کامبیوم، سلول های آن به دو روش، پی در پی تقسیم می شوند:
الف) تقسیم پری کلینال
که سلول کامبیوم در جهت موازی با محور ساقه به دو سلول تقسیم می شود، یک سلول کامبیومی باقی می ماند و سلول دیگر تبدیل به سلول مادری چوب یا آبکش در سمت داخل یا خارج ساقه می گردد.
سلول های مادری به نوبه خود متحمل تقسیم یا تقسیمات بعدی و ایجاد سلول های دختری می شوند که سرانجام با بزرگ شدن و تمایز یابی به سلول ها و بافت های تخصصی چوب و آبکش بدل می شوند.
این نوع تقسیمات کامبیوم سبب رویش قطری ساقه می شود.
ب) تقسیم آنتی کلینال
که سلول کامبیوم در جهت مماس با محور ساقه به دو سلول کامبیومی تقسیم می شود و هر دو سلول کامبیومی باقی می مانند. این تقسیم، سبب افزایش پیرامون ساقه می گردد.
بنابراین در هر دوره رویش گیاهی، کامبیوم یک طبقه چوب به طرف داخل (حلقه رویشی یا دایره سالیانه) و یک طبقه آبکش بطرف خارج تولید می نماید
و به همین روش در دوره رویش گیاهی سال های بعد نیز طبقات جدید چوب و آبکش تشکیل می شود و در نتیجه به تدریج بر قطر ساقه افزوده می شود.
طبقات چوب و ابکش که در اثر فعالیت کامبیوم ایجاد می شوند را بافت دومین و این مرحله رویش را رویش پسین می نامند. رویش پسین یک درخت تا پایان عمر درخت ادامه دارد.
بقیه فضای استوانه مرکزی را سلول های پارانشیمی پر نموده اند که سه دسته را تشکیل می دهند:
مغز که در مرکز ساقه قرار گرفته و از سلول های چند وجهی پارانشیمی تشکیل شده است و محصول فعالیت مریستم اولیه است و محل ذخیره مواد غذایی می باشد، اشعه مغزی که در بین دسته های چوب و آبکش قرار دارد
و دایره محیطیه که در حاشیه استوانه مرکزی قرار گرفته و از یک یا گاهی چند طبقه سلول های منظم تشکیل شده است. وجود پریسیکل در ریشه ها، رایج است لیکن فقط در برخی ساقه ها وجود دارد.
پریسیکل در ساقه نیز مانند ریشه تولید ریشه های نابجا می کند.
آیا سوالی دارید؟ 
